نقدی بر کتاب فکر کودک فلسفه (کتاب که کودک شما را ثروتمند می‌کند)

مجموعه  “فکر، کودک، فلسفه” کتابی که کودک شما را ثروتمند خواهد کرد ، از 55 موضوع تشکیل شده که هر کدام به شیوه ای جالب، زمینه تفکر کودک را فراهم می کند. نویسنده در این کتاب به گونه ای زیبا و به صورت غیر مستقیم، جهان آفرینش را به مدرسه ای سرشار از تجربه های وصف ناشدنی تشبیه کرده و کودک را به مشاهده دقیق تر نسبت به عناصر، پدیده ها و اشیاء موجود در این مدرسه دعوت می کند. مشاهده ای که اندیشه ی کودک را با مفاهیم و موضوعاتی چون: نظم در آفرینش، تشخیص قضایای کلی و جزئی، تشابه و تفاوت بین موجودات، نقص و کمال، حکمت های موجود در نعمت ها و استفاده صحیح از آن ها، شناخت حواس، تشکر و قدردانی و… درگیر می کند.

در ادامه 8 دلیلی که این کتاب باعث می شود کودک شما متفکر و به تبع آن ثروتمند شود اشاره شده است.

1. با یک تیر، چندین هدف را نشانه می گیرد.

“یک تیر و چند نشان زدن” یکی از ویژگی های بارز این کتاب است. به عنوان مثال این مجموعه به بهانه آشنا کردن کودک با اشکال هندسی، از او می خواهد که به نمونه های طبیعی آن اشکال در جهان آفرینش توجه کند و ضمن افزایش دقت بصری، او را در شناخت و دسته بندی موجودات، یاری کرده و تنوع موجود در جهان خلقت را هم به او نشان می دهد؛ که مجموع این موارد، زمینه تفکر کودک را فراهم خواهند کرد.

2. کودک شما را با حل مساله آشنا می کند.

کودک با خواندن این کتاب درمی یابد که در برابر تاریکی های زندگی، به جای لعنت فرستادن به تاریکی، شمعی روشن کند و مسائل و مشکلات را به گونه ای خلاق، حل کند. نویسنده، این مفهوم مهم را از به نحوی زیبا و از زبان اشیاء، بیان می کند. مثلا از زبان یک بالش می گوید:” من یک بالش هستم. اگر من هم نبودم تو می توانی یک پتو زیر سرت بگذاری”. یا از زبان یک شانه می گوید: “من یک شانه هستم. اگر من هم نبودم، تو می توانی با انگشتانت موهای خود را شانه کنی”.

3. کودک یاد می گیرد برای شخصیت خود و دیگران ارزش قائل شود.

این کتاب با آوردن نمونه هایی، کودک را از مقایسه نادرست خود با دیگران، خود کم بینی و خود بزرگ بینی، ناامیدی و کمال گرایی برحذر می دارد. مثلا از زبان یک شمع می گوید: “من یک شمع هستم. درست است که مثل خورشید نور نمی دهم. اما از تاریکی خیلی بهترم.” و یا پزشکی را مثال می زند که کارش درمان بیماران است، اما نمی تواند نجاری کند یا کار یک خلبان را انجام دهد. مهم این است که هر کس باید هم به توانایی و مسئولیت خودش توجه داشته باشد و هم تخصص و توانایی دیگران را به رسمیت شناخته و برای آن ها احترام قائل شود.

4. به افزایش اعتماد به نفس کودک کمک خواهد کرد.

نویسنده در این کتاب تلاش کرده است، به صورت غیر مستقیم، مخاطب را با “ظاهربینی” که یکی از آفات و موانع تفکر است، آشنا سازد؛ آنجا که از زبان یک خودکار می گوید: “من یک خودکار هستم. با این که خیلی کوچکم؛ اما چیزهای خیلی مهمی می نویسم. آیا می دانی سند خانه و ماشین پدر شما را من نوشته ام؟” و یا “قرصی” را مثال می زند، که هر چند کوچک است، اما خیلی خوب، درد و بیماری را از بین می برد. کودک با تفکر در این مثال ها پی خواهد برد، که توجه به ظاهر، کوچک بینی و کم بینی، در ارزیابی اشیاء و حتی انسان ها اشتباه بزرگی است و چه بسا انسان هایی که با وجود بسیاری از کمبودها، ارزش های بزرگ دیگری دارند. نهادینه شدن این تفکر در کودک به افزایش اعتماد به نفس او کمک خواهد کرد. چرا که کودک به این نکته پی خواهد برد، که هر چند به اندازه کافی رشد نکرده و بزرگ نشده، اما می تواند مسئولیت بسیاری از کارهای ارزشمند را بر عهده بگیرد. برای مثال می تواند در مراقبت از خواهر یا برادر کوچکتر از خود به والدینش کمک کند و…

5. کودک را با کوچک های خطرناک آشنا می سازد.

در این کتاب از زبان یک جنگل آمده است: “من یک جنگل هستم. آیا می دانی که یک شعله کوچک هم می تواند درختان مرا بسوزاند و نابود کند؟” و یا از زبان یک شیر آمده است: “من یک شیر هستم. آیا می دانی که یک تیر کوچک شکارچیان هم می تواند مرا از بین ببرد؟” نویسنده با بیان این مثال ها، این نکته مهم را یادآور می شود که: “بسیاری از ما، خطرات خود را کوچک می شماریم؛ حال آنکه یک خطر کوچک می تواند، آسیب های بزرگ و جبران ناپذیری را به دنبال داشته باشد. بنابراین بایستی خطرات به ظاهر کوچک را شناخته و زندگی مان را در برابر آن ها مصون داریم. چنانچه درک این مفاهیم عینی و اثراتشان (مثلا یک “شعله یک کبریت” که منجر به سوختن یک جنگل می شود و یا “یک تیر کوچک” که منجر به کشته شدن یک حیوان می شوند) در وجود کودک نهادینه شوند، او با گذر زمان و افزایش تجربه ها به این نکته پی خواهد برد، که بسیاری از عادت های به ظاهر کوچک هم دقیقا می توانند مثل یک شعله و یا یک تیر عمل کنند و اثرات جبران ناپذیری را به زندگی او تحمیل کنند. این آگاهی می تواند فرد را برای رفع این عادات یاری نماید.

6. کودک را به استفاده صحیح از زمان و صید لحظه ها دعوت می کند.

نویسنده با مثال هایی زیبا از عناصر موجود در طبیعت، با اشاره به گذر بدون برگشت زمان، کودک را به غنیمت شمردن فرصت ها دعوت می کند. مساله ای بسیار مهم که او را در استفاده صحیح از زمان و صید لحظه ها یاری خواهد کرد؛ آنجا که از زبان یک رنگین کمان می گوید:”من یک رنگین کمان هستم. تا من در آسمان شهر شما هستم، باید تماشایم کنید. اگر بروم، به این زودی ها برنمی گردم.”
 

7. کودک، حکمت های موجود در نعمت ها را فرا می گیرد.

این مجموعه به گونه ای ظریف، توجه کودک را به حکمت ها و ابعاد موجود در نعمت ها جلب می کند. مثلا از زبان یک جوجه تیغی می گوید: “من یک جوجه تیغی ام. من با تیغ هایم از خود دفاع می کنم” و یا از زبان باران، ابعاد گوناگون این نعمت الهی را بازگو می کند.

8. کودک را با مفهوم اختیار آشنا می سازد.

نویسنده با مثال هایی از اشیاء موجود در محیط اطراف کودک و کاربرد آن ها، مفهوم “اختیار و وجود دو راهی نیک و بد در برابر انسان” را به زبانی ساده و قابل فهم برای کودک بیان می کند. مثلا با اشاره به کارکرد دوگانه چاقو، که هم می تواند در پوست کندن میوه به انسان کمک کند و هم موجب زخمی شدن دست او شود، این مفهوم بنیادی را به زیبایی بیان کرده و لزوم یاری جستن از خداوند را در دوراهی های نیک و بد به او یادآور می شود. دعوت کودک به حرکت و تلاش، صبور بودن، همکاری و همدلی، درک متقابل، تقویت روحیه پرسشگری و… از جمله موضوعات دیگر این کتاب است.
بطور کلی کتاب فکر کودک فلسفه اندیشه کودک را مسائل منطقی، اجتماعی، فلسفی و اخلاقی گوناگونی درگیر می کند و به رشد ذهنی او مدد می رساند.

مجموعه  “فکر، کودک، فلسفه” کتابی که کودک شما را ثروتمند خواهد کرد ، نوشته آقای غلامرضا حیدری ابهری است که توسط واحد کودک و نوجوانان انتشارات جمال منتشر می شود. این کتاب ویژه گروه سنی 7 تا 12 سال است، اما برای برای کودکان زیر 7 سال نیز توصیه می شود. کتاب “فکر، کودک، فلسفه”در قطع رحلی است و تصویرگری آن را آقای حمیدرضا بیدقی انجام داده اند.