آشنایی با مهم‌ترین بایدها و نبایدهای تربیت فرزند
نیمی از اختلالات و مشکلات دوران بزرگسالی، به دلیل آگاهی نداشتن والدین از بایدها و نبایدهای تربیت فرزند است. فردی که در کودکی با او درست رفتار نشده است و کمبودهای بسیاری را حس می‌کند، دائماً از دیگران توقع دارد و با مشکلات متعددی دست‌وپنجه نرم می‌کند.
پیش از هر چیز، باید بدانید که دنیای کودکان پیچیدگی‌های خاص خود را دارد و گاهی به دلیل ندانستن برخی از نکات ریز، ناخواسته به کودک خود آسیب می‌زنید. در ادامه 6 راه اصلی تربیت فرزند را به صورت کامل توضیح داده‌ایم و برای هرکدام مثال‌های ملموسی آورده‌ایم. برای داشتن فرزندی سالم، خواندن نکات زیر را از دست ندهید.
نه گفتن را به کودکان بیاموزید
اغلب والدین دوست دارند فرزندان حرف‌گوش‌کنی داشته باشند که دائماً از کلمه‌هایی مثل بله و چشم استفاده کنند. بااین‌حال، وقتی کودک از فضای خانه دور می‌شود و در محیط‌های مستقلی چون مدرسه قرار می‌گیرد، باید حق انتخاب و نه گفتن داشته باشد. در غیر این صورت، نمی‌تواند از حق خود دفاع کند و در بزرگسالی دچار مشکلات بسیاری چون استرس و اعتمادبه‌نفس پایین می‌شود. در واقع باید به کودک بیاموزید که نه گفتن به معنای طرد دیگران یا لجباز بودن نیست.
سعی کنید در موقعیت‌های مناسب، به کودکتان نه بگویید و سر حرف خود بمانید. اگر این نه گفتن با گریه و قهر کردن، تبدیل به بله شود، توانایی نه گفتن در کودک بنیادی نمی‌شود. البته این موضوع به معنای زور گفتن به بچه‌ها نیست. برای مثال، اگر کودکتان اصرار به پارک رفتن در زمان نامناسبی دارد، پیشنهادی جایگزین بدهید و بگویید: نه، اما نظرت چیست در خانه با هم لگو بسازیم؟ یا اینکه به صورت منطقی توضیح دهید الان شب است و نمی‌توانی به پارک بروی، اما فردا اگر هوا خوب بود، حتماً می‌رویم. برای دانستن راهکارهای بیشتر نگاهی به لیست کتاب برای تربیت فرزند بیندازید.
توجه به احساسات فرزند؛ مهم‌ترین نکته در تربیت کودک
یادتان باشد که کودکان همیشه نباید شاد و خوشحال باشند. هر انسانی ناراحت، عصبانی، هراسان یا بی‌حوصله می‌شود. فهمیدن و توجه به احساسات کودک، به آن‌ها کمک می‌کند تا در بزرگسالی احساساتشان را کنترل و مدیریت کنند. کودکی که با احساس خشم آشنا نیست، شاید هنگام عصبانیت، دیگران را کتک بزند و نتواند صحبت کند. در مقابل، وقتی کودک می‌گوید من عصبانی هستم و والدین به احساس او گوش می‌دهند، رفتار آرام‌تر و کنترل‌شده‌تری از خود نشان می‌دهد.
آموزش احساسات به کودکان کاری سخت و زمان‌بر است و باید صبر و حوصله بسیاری داشته باشید. یکی از راه‌های عالی برای آموزش احساسات، استفاده از کارتون و خواندن کتاب است. اگر فرزند نوجوانی دارید، با استفاده از کتاب آموزشی نوجوان، به تقویت مهارت بیان احساسات به روش صحیح در او کمک کنید. سعی کنید از کودک سوال‌هایی بپرسید و احساسات شخصیت‌های کتاب یا کارتون را برای او توضیح دهید. سپس راهکارهایی بدهید و از کودک بپرسید که آن شخصیت باید چه کارهایی انجام دهد؟ با این کار، کودک به احساسات دیگران بیشتر توجه می‌کند و می‌داند که برای مثال با کتک زدن دوستش، او را ناراحت می‌کند.
راه دیگر استفاده از رنگ‌هاست. با این کار می‌توانید مفاهیم ذهنی و انتزاعی احساسات را به صورت عینی و ملموس درآورید تا درک آن برای کودک ساده‌تر شود. برای مثال برای صدای بلند و عصبانی از رنگ قرمز استفاده کنید و به کودک بگویید صدایت قرمز شده است. البته باید به رفتار خودتان هم دقت کنید، چون بعید نیست کودک، هنگام عصبانیتتان به شما هشدار دهد که صدایت را سبز کن!
برای حرف‌های فرزندتان گوش شنوا داشته باشید
تصور کنید که با فردی صحبت می‌کنید و چند بار از او چیزی را درخواست می‌کنید؛ اما طرف مقابلتان اعتنایی نمی‌کند. این رفتار شما را عصبانی یا ناراحت می‌کند. کودکان نیز همین‌گونه‌اند و با بی‌اعتنایی شما احساس می‌کنند ارزشی ندارند. یادتان باشد که هرگز با بی‌حوصلگی و خستگی به حرف کودکان گوش ندهید و حتماً با آن‌ها همدلی کنید.
وقتی کودکان حرف می‌زنند، آرام و صبورانه به آن‌ها گوش دهید و سرتان را به نشانه تایید تکان دهید یا از الفاظی مثل آهان و می‌فهمم استفاده کنید. سعی کنید احساسات کودک را به زبان بیاورید. برای مثال بگویید آهان تو از رفتار من عصبانی شدی، چه‌کار می‌تونم برات بکنم؟ با این روش هم با کودک همدلی کرده‌اید و هم فرزندتان با احساساتش بیشتر آشنا شده است. طبیعی است که این کودک در آینده احساسات خود را بیشتر می‌شناسد و مدیریت می‌کند. با استفاده از کتاب مهارت های زندگی برای کودکان می‌توانید به کودک روش صحیح بیان احساسات و مدیریت آن‌ها را آموزش دهید.
به فرزندتان احترام بگذارید؛ پرخاش کردن ممنوع
حتماً دقت کرده‌اید فرزندانی که والدین سخت‌گیر و خشنی دارند، لجبازترند. در واقع بی‌احترامی به فرزند نتیجه عکس می‌دهد و این شمایید که تسلیم خواسته‌های کودکتان می‌شوید. طبیعی است که وقتی محترمانه با فرزندتان رفتار کنید، او نیز به حرف‌های شما توجه بیشتری نشان می‌دهد.
هرگز در مقابل دیگران، کودک را تحقیر نکنید و بعداً به صورت شخصی با او صحبت کنید. حتماً سلام و خداحافظی او را جواب دهید، حرف‌هایش را گوش دهید و به او حق انتخاب بدهید. شاید به نظرتان انجام این کارها سخت به نظر برسد؛ اما اگر از همان ابتدا به کودکتان احترام بگذارید، متوجه معجزه رفتار او با شما و دیگران می‌شوید. رمان نوجوان یا کتاب‌های کودکی با مضمون احترام وجود دارند که کمک می‌کنند فرزندان بیشتر با این مفهوم آشنا شود.
برچسب زدن به کودکان= مرگ عزت نفس
وقتی به کودکان برچسب می‌زنید، یک ویژگی را در شخصیت او پررنگ می‌کنید. شاید شما این حرف را برای رشد و اصلاح کودک بزنید، اما نتیجه برعکس می‌گیرید و این رفتار در آن‌ها دائمی و همیشگی می‌شود. منظورمان از برچسب فقط ویژگی‌های منفی نیست. برای مثال وقتی دائم به کودک می‌گویید آفرین! تو خیلی قانع هستی، این تصور در او شکل می‌گیرد که هیچ‌گاه نباید چیز بیشتری از شما بخواهد.
برای حل این مشکل، سعی کنید به جای برچسب زدن، از عبارت‌های توصیفی و تشویقی استفاده کنید. برای مثال، هیچ‌گاه به کودکان نگویید همیشه نامرتبی. به جای آن می‌توانید بگویید: «آفرین خیلی خوبه که لباست رو توی کمد گذاشتی. برای اینکه اتاقت تمیزتر بشه، به نظرم کتاب‌هات رو هم جمع کن». اگر متوجه تغییر مثبتی شدید، حتماً به زبان بیاورید و در حضور کودک، برای دیگران تعریف کنید. برای مثال، «می‌دونستی سارا امروز اتاقش رو خودش جمع کرده؟»
دست از مقایسه بردارید؛ نکته‌ای حیاتی در بایدها و نبایدهای تربیت کودک
با مقایسه کردن فرزندان، چهارچوبی تعیین می‌کنید که کودک حق خارج شدن از آن و خلاق بودن را ندارد. علاوه‌براین، ممکن است کودک از روی ترس، دروغ بگوید تا سرزنش و مقایسه نشود. البته یادتان باشد که برتر دانستن کودکتان از دیگران و مقایسه با بقیه نیز آثار بسیار مخربی دارد. کودک در این شرایط، خواسته‌های خود را بر دیگران ترجیح می‌دهد و خودخواهانه عمل می‌کند.
کتاب خواندن؛ بهترین راه برای بایدها و نبایدهای تربیت فرزند
در این مقاله مهم‌ترین بایدها و نبایدهای تربیت فرزند را شناختیم و دانستیم که برای داشتن فرزندی سالم باید چه کارهایی انجام دهیم. یادتان باشد که در همه موارد گفته‌شده باید صبر و حوصله داشته باشید. قرار نیست یک‌شبه همه‌چیز درست شود. سعی کنید در دوران بارداری یا هنگام تولد فرزندتان شروع به خواندن کتاب‌های تربیتی کنید تا این اصول در ذهنتان ریشه بدواند و به مرور زمان به انجام آن‌ها عادت کنید. علاوه‌بر این، با خواندن کتاب برای بچه‌ها، می‌توانید بسیاری از این اصول را به‌راحتی به آن‌ها آموزش دهید. وب سایت بادبادک با دسته‌بندی دقیق کتاب‌ها بر اساس ژانر و گروه سنی، کمکتان می‌کند تا والدینی آگاه باشید و کودکی سالم تربیت کنید. پیشنهاد می‌کنیم حتماً سری به کتاب‌ها بزنید؛ هر کتاب تصاویر و توضیحات دقیقی دارد و علاوه‌بر این می‌توانید با مشاوران ما برای خریدی مفیدتر مشورت کنید.
نظرات کاربران